राष्ट्रिय मेलमिलाप दिवस र विदेश स्थित जनसम्पर्क समिति
विश्वराज बास्तोला
लङ्गआइल्याण्ड, न्यु योर्क/ राष्ट्रिय मेलमिलाप दिवस हरेक पुस १६ गते नेपाली राजनीतिक इतिहासको एक महत्त्वपूर्ण क्षणको स्मरण गर्दै मनाइन्छ।
२०३३ सालमा तत्कालीन राजतन्त्रात्मक पञ्चायती शासन व्यवस्थासँगको टकराबपछि बिपी कोइराला नेतृत्वका निर्वासित नेताहरू स्वदेश फर्कने साहसिक निर्णय गरे। यो केवल नेपाल फर्कने निर्णय थिएन; यो थियो राजनीतिक संवाद, सहकार्य, र राष्ट्रिय एकताको नयाँ सुरुवात।
राष्ट्रिय मेलमिलाप दिवसको पृष्ठभूमि:
२०३३ सालको समय नेपालमा राजनीतिक विभाजन र सङ्कटले ग्रस्त थियो। बिपी कोइराला, गणेशमान सिंह, कृष्णप्रसाद भट्टराई जस्ता नेताहरू भारतमा निर्वासनमा थिए र पञ्चायती शासनले वीपीलाई मृत्युदण्डको सजाय सुनाएको थियो। तर वीपीले राष्ट्रको स्वतन्त्रता र एकता जोगाउन मेलमिलापको नीति अवलम्बन गर्दै स्वदेश फर्कने निर्णय गरे।
राष्ट्रिय मेलमिलाप दिवसको महत्व:
१. राजनीतिक सहकार्यको सन्देश: बिपीले पञ्चायती शासनप्रति असहमतिका बाबजुद पनि संवाद र सहकार्यको माध्यमबाट राष्ट्रको हितमा अघि बढ्नुपर्ने सन्देश दिएका थिए।
२. राष्ट्रिय एकता र स्वतन्त्रता: मेलमिलापको नीतिले नेपाली समाजका विभाजनलाई समाप्त गर्ने र नेपालीपनको रक्षा गर्ने आव्हान गरेको छ।
३. समसामयिक सन्देश: बिपीको मेलमिलाप नीति अहिलेको राजनीतिक अस्थिरता र गुटबन्दीको अवस्थामा पनि प्रासङ्गिक छ।
गैर आवासीय नेपाली नागरिकताको तत्काल कार्यान्वयन:
गैर आवासीय नेपाली नागरिकहरूको राजनीतिक अधिकार बाहेकका संविधान प्रदत्त अधिकारलाई थप प्रबल र सशक्त बनाउन नेपाली कांग्रेसले गैर आवासीय नागरिकताको कार्यान्वयनमा नेतृत्व लिनु पर्दछ।
यसले विदेशमा रहेका नेपालीहरूको अधिकारलाई सम्मान गर्दै, उनीहरूको मातृभूमिप्रतिको कर्तव्य र दायित्व सुनिश्चित गर्नेछ र स्वदेशसँगको कनेक्टिभिटीलाई सुदृढ बनाउनेछ।
वैदेशिक जनसम्पर्क समितिहरू र मेलमिलापको आवश्यकता:
विदेशस्थित जनसम्पर्क समितिहरूको भूमिका आजको परिप्रेक्ष्यमा अत्यन्त महत्त्वपूर्ण छ। तर पछिल्लो समय निर्वाचनको अभाव, गुटबन्दी, र नेतृत्वको कमजोरीले समितिहरूलाई निष्क्रिय बनाएको छ।
समाधानका उपायहरू:
१. मेलमिलापको नीतिको अनुकरण: बिपीको विचारलाई आत्मसात् गर्दै सबै पक्षबिच सहकार्य र संवादको प्रक्रिया सुरु गर्नुपर्छ।
२. नियमित निर्वाचन: वैदेशिक जनसम्पर्क समितिहरूको पुनर्गठन र निर्वाचन प्रक्रियामा पारदर्शिता ल्याउन आवश्यक छ।
३. समावेशी नेतृत्व: नयाँ पुस्ता, महिलाहरू, र विविध समुदायलाई समावेश गर्दै नेतृत्वलाई सशक्त र समावेशी बनाउनु पर्दछ।
४. नेपाली समुदायलाई एकताबद्ध बनाउने: विदेशस्थित नेपालीहरूको समस्यामा सहयोग गर्दै उनीहरूलाई एकीकृत राख्ने भूमिका निर्वाह गर्नु पर्दछ।
अन्ततः, राष्ट्रिय मेलमिलाप दिवस केवल ऐतिहासिक स्मरण मात्र होइन, यसले अहिलेको राजनीतिक, सामाजिक र आर्थिक चुनौतीहरूको समाधानका लागि मार्गदर्शन दिन्छ। विदेशस्थित जनसम्पर्क समितिहरूले मेलमिलापको सिद्धान्त अपनाउँदै गुटबन्दी र विभाजनलाई अन्त्य गर्नुपर्ने आवश्यकता छ।
“सहकार्य, संवाद, र मेलमिलाप नै राष्ट्रको स्थायित्व र समृद्धिको आधार हो।” – बिपी कोइराला
(बास्तोला नेपाली कांग्रेस महाधिवेशन प्रतिनिधि हुन्।)
